Zjawisko niepłacenia alimentów to ogromny problem społeczny w Polsce. Według raportów Unii Europejskiej aż 80% rodziców nie wywiązuje się z zasądzonego obowiązku łożenia na własne dzieci. Aż 97% z nich to ojcowie. Jak przyznają socjologowie w polskim społeczeństwie panuje bardzo duże przyzwolenie na tego typu zachowania. Internet pełen jest porad, w jaki sposób wymigać się od obowiązku alimentacyjnego. Wspierają to także ich rodziny, koledzy, pracodawcy. Najczęściej stosowane przez tak zwanych „alimenciarzy” sposoby na uniknięcie konieczności płacenia świadczeń to fikcyjne pozbywanie się majątku poprzez przepisanie go na inne osoby, pozostawanie niezatrudnionym i praca na czarno lub wyjazd za granice. Prawnicy przypominają jednak, że może to być traktowane jako przestępstwo podlegające nawet karze więzienia. Wielu z nich specjalizuje się w pomocy rodzinom, które cierpią z powodu nieregulowania względem nich obowiązku alimentacyjnego.

Postępowanie komornicze oraz działania gminy

Co grozi za unikanie obowiązku alimentacyjnego? Pierwszym sposobem uzyskania zaległych świadczeń jest egzekucja komornicza. Jeśli egzekucja alimentów okaże się bezskuteczna, ze względu na brak dochodów poszkodowany może zgłosić się do gminy z wnioskiem o pomoc. Wówczas gmina prowadzi postępowanie mające na celu pomoc dłużnikowi, np. poprzez zaoferowanie mu pracy.

Jeśli dłużnik nie współpracuje może zostać oficjalnie uznany za osobę uchylającą się od zobowiązań alimentacyjnych.

Następne kroki, które może podjąć gmina to wpisanie go do krajowego rejestru długów, co znacznie utrudni mu codzienne funkcjonowanie – osoby widniejące na tej liście nie mogą korzystać z pożyczek, zakupów na raty czy nawet abonamentów na telewizję kablową czy telefon. Można także odebrać takiej osobie prawo jazdy.

Ściganie z tytułu przestępstwa niealimentacji

Jeśli to nie pomoże w rozwiązaniu sprawy osoba uprawniona do alimentów lub jej opiekun prawny może wystąpić do organów ścigania o rozpoczęcie postępowania karnego przeciwko uchylającemu się od alimentów rodzicowi. Ze względu na narażenie dziecka na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych takie zachowanie traktowane jest przez literę prawa jako przestępstwo. Zgodnie z artykułem 209 kodeksu karnego, osoba, która nie płaci alimentów, podlegać może karze grzywny, ograniczenia wolności, a nawet pozbawienia wolności do 2 lat. Dotyczy to sytuacji uporczywego uchylania się od płacenia, czyli sytuacji, w której sprawca nie łoży na utrzymanie dziecka, mimo że ma ku temu możliwości i środki.