To muzeum konstrukcji mostowych – Pontiseum (ponte
w języku łacińskim znaczy most). Wszystkie mosty na Wiśle w Warszawie zostały
wysadzone w czasie pierwszej (5 sierpnia 1915 r.)  i drugiej wojny
światowej (13 września 1944 r.). Ich fragmenty przeleżały w osadach
rzecznych ponad 70 lat. Instytut Badawczy Dróg i Mostów wydobył je,
zabezpieczył, a następnie przekazał miastu. Teraz elementy wysadzonych mostów:
Poniatowskiego, Kierbedzia i mostu pod Cytadelą, można oglądać na Wisłą.
Pontiseum jest kolejnym punktem na kulturalnej mapie Dzielnicy Wisła.  

Projekt powstał w wyniku współpracy trzech
jednostek: Instytutu Badawczego Dróg i Mostów, Zarządu Dróg Miejskich i Zarządu
Zieleni. Pomysłodawczynią jest prof. Barbara Rymsza, która w latach 2008-2014
prowadziła prace badawcze mające na celu odszukanie i wydobycie z dna Wisły
fragmentów konstrukcji pierwszych stałych mostów Warszawy.

Relikty stalowych mostów to świadectwo
mistrzostwa polskich mostowców. Zdruzgotane i pogięte elementy przekazują
pamięć o niszczącej sile wojny – stanowiąc przestrogę na przyszłość. Dziś,
pięknie wyeksponowane, są zabytkiem kultury technicznej i stanowią istotny
element dziedzictwa narodowego.

18 maja jest Międzynarodowym Dniem Muzeów,
jednocześnie to Dzień Mostowca – idealny dzień na otwarcie pontiseum.

Zaraz po wojnie zobaczyłem w Warszawie
kawałek żelaznego mostu rozbitego bombą. Gdyby ktoś ustawił ten obiekt (…) jako
rzeźbę, w przyszłości historycy odczytaliby w splotach jego formy – siły
rządzące naszą epoką. Tadeusz Kantor (1948 r.)

MOST KIERBEDZIA

Lata budowy: 1860-1864

Pierwszy stały most w Warszawie zaprojektował
i kierował jego budową Stanisław Kierbedź. Most był projektowany jako kolejowy,
ale ostatecznie przenosił wyłącznie ruch miejski. Most miał 6 przęseł o
rozpiętości po 79,25 m (260 stóp). Schemat statyczny mostu stanowiły 3
belki dwuprzęsłowe. Przęsło było dwudźwigarowe z jezdnią dolną i górnymi
stężeniami. Rozstaw kratownic w świetle wynosił 10,52 m (34,5 stopy).
Kratownica miała pasy równoległe oraz gęstą siatkę krzyżulców wykonanych z
płaskowników. Elementy przęsła i ich połączenia były nitowane. Konstrukcję
kratową mostu wykonano ze stali zgrzewnej. Zniszczone podczas I wojny światowej
przęsła odbudowano (projekt opracował Bronisław Plebiński) jako swobodnie
podparte, trzydźwigarowe kratownicowe o pasie górnym parabolicznym (środkowy
dźwigar był usytuowany w osi jezdni). Po II wojnie światowej na fundamentach
zniszczonego mostu Kierbedzia wybudowano Most Śląsko-Dąbrowski. 

MOST POD CYTADELĄ

Lata budowy: 1873 – 1875

Most po południowej stronie Cytadeli na Żoliborzu,
zaprojektował i kierował jego budową Tadeusz
Chrzanowski. Most był dwupoziomowy (na górze kolej jednotorowa, na dole
furmanki i ruch pieszych) miał 7 swobodnie podpartych przęseł kratownicowych o
rozpiętości 66,0 m, o pasach równoległych (kracie wielokrotnej) i 2 skrajne
przęsła blachownicowe o rozpiętości 16,50 m. Most wykonano z elementów ze stali
zlewnej sprowadzonych z Anglii.

Most pod Cytadelą był ostatnim dużym mostem
na Wiśle odbudowanym po drugiej wojnie światowej. Projekt wstępny mostu opracowali:
Stefan Piwoński i Witold Witkowski. Most nazwano Gdańskim.

MOST IM. KS. JÓZEFA PONIATOWSKIEGO

Lata budowy: 1904-1914

Most zaprojektował i kierował jego budową
Mieczysław Maruszewski, a odbudowywali Bolesław Plebiński (1920) i Stanisław
Hempel (1946). Budowę stalowego mostu poprzedziła budowa żelbetowego wiaduktu o
długości 701 m (w owym czasie największej żelbetowej budowli w Europie).
Most otrzymał imię „Jego Cesarskiej Mości Najjaśniejszego Pana Mikołaja II”.
Mieszkańcy Warszawy nazwali go jednak mostem Księcia Józefa Poniatowskiego.
Most ma 8 swobodnie podpartych przęseł, o rozpiętości: (32 + 58 + 68 + 80 + 68
+ 58 + 58 + 38) m = 460 m, licząc od lewego brzegu. Przęsła są
siedmiodźwigarowe z jezdnią górną. Dźwigar stanowi kratownica o pasie dolnym
parabolicznym, o kracie w kształcie litery „N”, statycznie wyznaczalnej. Po
kolejnych przebudowach (1963-65, 1985-88) most jest użytkowany do chwili
obecnej.